Paralel – Seri Dönüşüm Yazmaçlar

Paralel – Seri Dönüşüm

Bir kaymalı yazmaç en basit biçimiyle seri bir bilgiyi paralel çıkış alınabilecek biçime getirir.  Örneğin dört bitlik seri bilgiyi (0010) yazmaca dört saat darbesiyle sol baştan verelim.  Dört saat darbesinden sonra FF’larda 0010 bilgisi paralel olarak alınmaya hazırdır:

Veya tersi düşünülebilir.  Eğer yazmacımızı paralel olarak doldurursak saat darbeleriyle kaydırarak son FF’dan seri olarak almamız mümkün olur:

 

Bu tür uygulamalar için özel tümleşik devreler de vardır.  Örneğin 7494 bu tür bir yazmaçtır:

7495 gibi bir devre ise hem sağa / sola kaydırma hem de Paralel / Seri yükleme ve boşaltma yapabilir:

 

Denetim işaretinin 0 olmasıyla 1 kapıları açılır ve Saat 1 iletilerek sağa kayma sağlanır.  Ayrıca FF çıkışlarının tümleşik devrenin dışına taşınması ile (örneğin QB, Paralel A girişine bağlanarak) sola kayma da sağlanır. Denetimin 1 olmasıyla ise 2 kapıları açılır ve Saat 2 ile paralel çalışma sağlanır. 

Döngüsel Sayıcılar

Döngüsel Sayıcılar

Yazmacın çıkışını girişe bağlarsak bir döngüsel sayıcı (ring counter) elde ederiz:

Bu tür bağlanmış bir yazmaca 0001 sayısını bir biçimde yüklediğimizi ve saat darbeleriyle döndürmeye başladığımızı varsayalım.  FF’ların çıkışlarına paralel olarak baktığımızda 1000, 0100, 0010, 0001, 1000, 0100, 0010 … (on tabanlı sayılarla 8, 4, 2, 1, 8, 4 …) düzeninde sayacaktır.  Benzer biçimde 1010 ile başlarsa bir sonraki adımda 1010 olacak ve 1010, 0101, 1010, 0101 … (on tabanlı sayılarla 10, 5, 10, 5 …) düzeninde sayacaktır.  Bu örnekleri ve dört FF’tan oluşan bir yazmaç için diğer olasılıkları düşünürsek aşağıdaki durum diyagramını çizebiliriz:

Eğer istediğimiz sayıcının 1000, 0111, 0010, 0001 düzeninde saymasıysa herhangi bir bozulma ile diğer düzenlerden birine gitmesini istemeyiz.   Dikkat edilirse istediğimiz düzende birinci FF’ın 1 olması için A, B ve C FF’larının çıkışlarının 000 olması gerekmektedir.  Aşağıda böyle bir devrenin şeması ve durum diyagramı gösterilmiştir.

Kaymalı Yazmaç (Shift Register) - Yazmaçlar

Yazmaçlar

Bir flip-flop dizisi kullanılarak oluşturulan yazmaçlar - kaydediciler (register) sayısal bilginin saklanması, seri biçimde gelen bilginin bu dizide kaydırılması (shift register), seri bilginin paralele çevrilmesi veya döngüsel biçimde bağlanarak özel sayıcılar yapılması (ring counters, Johnson counters) gibi uygulamalarda kullanılırlar.