İkinci olarak “Karanlık Algılayıcı (Twilight Detector)” deneyin-de, fototransistörün üzerine ışık düştüğünde ve düşmediğinde dev-redeki lambanın tepkisi, devrenin çalışma prensibi ile birlikte detay-landırılacaktır.
Son olarak “Laser Diyod Çıkışının Darbelendirilmesi ve Çıkışın Algılanması” deneyinde kullanılan malzemelerden Laserin (Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation) çalışma prensibi anlatılacaktır. Yapılan deneyde “Açma-Kapama (ON-OFF Keying) ile Laser Darbelerinin Oluşumu”nun verici devreyi nasıl oluşturduğu ve bu amacı nasıl gerçekleştirdiği devre parametreleriyle anlatıldıktan sonra verici devresi ile elde edilen Laser darbelerinin algılanması ve şekillendirilmesinin alıcı devre tarafından nasıl gerçekleştirildiği de-taylı olarak anlatılacak ve devrelerin çalışma prensibi yorumlanacaktır.
“7-Segment Gösterge” Deneyi:
Kullanılan Malzemeler
1 adet 7-Segment gösterge
4 adet 100 Ω değerinde direnç
7-Segment Gösterge
7 parçalı gösterge yedi adet LEDden oluşturulmuş bir yapıdır ve elektronik devrelerde numaralar ve bazı karakterleri göstermek için kullanılmaktadır
Yedi parçanın dışında bir de sağ alt köşede nokta görevini ya-pan bir LED daha vardır. Böylece bu göstergerler yan yana farklı uygulama alanlarında kullanılabilmektedir (kronometre, sıcaklık göstergesi vs.).
Temel olarak iki tür gösterge vardır:
• Ortak Anot Gösterge
Bu yapıdaki göstergelerde LED’lerin anotları birleştirilmiş ve gerekli girişler anottan (çoğunlukla pozitif gerilimle) verilmektedir. Bu durumda yanmasını istediğimiz parçaya ait ucun, bir dirence seri bağlı olarak negatif kutupla kutuplanması (çoğunlukla topraklama) gereklidir. Ortak anot göstergelerde girişler yedi parça ve bir adet de decimal nokta olmak üzere sekiz adet katot ucu ve bir adet de anot ucu olmak üzere esas itibariyle toplam dokuz uç olacaktır. Ancak yapı itibariyle göstergelerde ortak olan ucun tek olması sorun oluşturacağı için göstergelerde ortak olan uçtan hem üstte hem de altta olmak üzere iki adet bulunur.
• Ortak Katot Gösterge
Bu yapıdaki göstergelerde LED’lerin katotları birleştirilmiş ve gerekli girişler katottan (çoğunlukla toprağa) verilmektedir. Bu du-rumda yanmasını istediğimiz parçaya ait ucun, bir dirence seri bağlı olarak pozitif kutupla kutuplanması gereklidir. Ortak katot gösterge-lerde, ortak anot girişlerde olduğu gibi girişler yedi parça ve bir adet de decimal nokta olmak üzere sekiz adet anot ucu ve bir adet de katot ucu olmak üzere esas itibariyle toplam dokuz uç olacaktır. Ancak yapı itibariyle göstergelerde ortak olan ucun tek olması sorun oluşturacağı için göstergelerde ortak olan uçtan hem üstte hem de altta olmak üzere yine iki adet bulunur.
7 Segment göstergeyi sürmek için iki yol vardır. Bunlardan bi-rincisi göstergede görünmesi istenen rakamlara ait sinyalleri, uygun dirençlerle ve kutuplamalarla direkt olarak göstergenin uçlarına göndermek ki bu yöntem deneyde yapılacak olan yöntemdir. İkincisi ise bir “BCD (Binary Code Decimal) to 7 Segment Display Decoder” kullanarak girişe uygulanan binary kodun karşılığı olan decimal kod ifadesini göstergede elde etmektir
7-Segment göstergeler LED’ler ile oluşturulabildiği gibi (ışık yayarak) LCD’ler ile de oluşturulabilmektedir (ışık yansıması).
Deneyin Yapılışı
• İlk olarak “7-Segment Gösterge” çeşitleri tanımlandı ve bu çeşitlerde uygun kutuplamanın nasıl yapılacağı yukarıda açıklandığı şekilde tartışıldı.
• Anlatılan çeşitlerden “Ortak Anot Gösterge” deneyde kullanılmıştır. Buna göre, göstergede bulunan LED’leri yakmak için uygun kutup-lama tartışıldı. Yani, “Ortak Anot Gösterge”nin ortak uçlarından biri-ne +5 Volt’luk DC gerilimi ve yakmak istenilen LED’in ucu ise 100 Ω değerinde direnç ile toprağa bağlanmıştır (kullanılan direnç akım sı-nırlama amaçlı kullanılmakta).
• Göstergenin çektiği akımlar, ortak olmayan uçlara 100 Ω değerindeki dirençlerin sırasıyla seri olarak bağlanmasıyla ölçülmüştür. Buna göre sadece bir direnç kullanıldığında toplam akım,
iki direnç kullanıldığında
üç direnç kullanıldığında
son olarak dört direnç kullanıldığında ölçülmüştür (Akım ölçümü sırasında ana kol akımı ölçülmüş olup, her seferinde devre kesilip, kesilen yerden devreye multimetre ile girilmesi sağlanmıştır. Yapılan ölçümün sağlıklı gerçekleştirildiği, her seferinde kesilen devreye ancak ve ancak multimetre ile girildiğinde göstergenin yandığı görüldüğünde anlaşılabilir.)
Yorum
“7-Segment Gösterge” deneyinde, göstergenin ortak olmayan uçlarına bağlanan dirençlerle devreden çekilen akım değerleri ölçül-düğünde, direnç sayısıyla doğru orantılı olarak artmayan akım de-ğerleri ile karşılaşmaktayız. Yani ölçülen akım değerleri, devrede kullanılan eş dirençlerle lineer olarak artmamaktadır. Örneğin gös-tergenin sadece bir segmentini yakmak için bağlanan bir direnç ile devreden geçen akım yaklaşık olarak 25,83 mA iken, göstergenin dört segmentini birden yakmak için bağlanan dört direnç ile devre-den geçen toplam akım yaklaşık olarak 86,7 mA olarak tespit edil-miştir. Bu durumda LEDler ile tek tek elde edilecek bir göstergede dört segmenti birden yakmanın bedeli yaklaşık olarak 100 mA olacak iken, 7-Segment gösterge kullanıldığında akım kazancı sağlanarak bu değer yaklaşık 86,7 mA değerine düşmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder