SAYICILAR ve YAZMAÇLAR
Flip-Flop’lar özel biçimlerde birbirine bağlanarak sayıcı (counter) ve yazmaç (register) elde edilir. Bu bölümde önce sayıcılar, ardından yazmaçlar incelenecektir.
Sayıcılar çok çeşitli biçimlerde sınıflanabilirse de en azından Eşzamanlı (synchronous) olan ve Eşzamanlı Olmayan (asynchronous) olarak iki ana grupta toplanabilir.
Eşzamanlı Olmayan Sayıcılar
Aşağıdaki şekildeki bütün FF’ların J ve K girişleri 1’e bağlanmıştır. Bu durumda aldıkları her saat darbesiyle konum değiştirecek biçimdedirler. Ayrıca birinci FF’ın Q çıkışı ikincinin saat girişine; ikincinin çıkışı üçüncünün saat girişine … bağlanmıştır.
Eğer FF’lara başlangıçta 000 yüklü olduğunu ve FF’ların eksiye geçişte tetiklenen (Negative Going Transition – NGT) tipi olduğunu varsayarsak çıkış eğrilerini çizebiliriz:
En sık konum değiştiren FF’ın birinci FF olduğuna dikkat edersek ve üçüncü FF’tan başlayarak yukarıya doğru bakarak FF dizisinin gösterdiği sayıları sıralayabiliriz: 0000 – 0001 – 0010 – 0011 – 0100 ... Bu durumda sayıcımız 0, 1, 2, 3, 4 ... diye yukarı saymaktadır – yukarı sayıcı (up counter).
Bu kez FF’ları biraz farklı bağlayalım. Yine JK girişlerine 1 yerleştirelim, ama FF’ların Q çıkışlarını değil, Q’ çıkışlarını bir sonraki FF’ın saat girişine bağlayalım:
Bu durumda FF’lar bir öncekinin tersini saat olarak alacaklar ve 000 – 111- 110 – 101 – 100 ... diye aşağıya doğru sayacaklardır – aşağı sayıcı (down counter):
Aşağı ve yukarı saymak arasındaki fark bu denli küçük olunca basit bir kapı ekleyerek istenildiğinde yukarı, istenildiğinde aşağı sayan bir sayıcı yapmak da kolay olacaktır:
Birinci ÖZELVEYA (EXOR) kapısının çıkışı B FF’ının saat girişine bağlıdır. Bu noktaya Bcl dersek:
| Denetim | QA | Bcl |
| 0 | 0 | 0 |
| 0 | 1 | 1 |
| 1 | 0 | 1 |
| 1 | 1 | 0 |
Dikkat edilirse Denetim’in 0 olduğu durumda Bcl’ye QA iletilir (yukarı sayıcı olarak çalışır); Denetim’in 0 olduğu durumda ise Bcl’ye QA’nın tersi iletilir ve sayıcımız aşağı sayıcı olarak çalışır.
Burada gördüğümüz eşzamanlı sayıcıların çıkış eğrilerine baktığımızda adeta bir dalganın ilerlemesini görüyoruz. Bu nedenle bu yapıdaki sayıcılara dalgacıklı sayıcı (ripple counter) adı veilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder